Δευτέρα 8 Δεκεμβρίου 2008

Μιλάτε ελληνικά;

Αφορμή για αυτήν την ανάρτηση στάθηκε η δράση μου στο Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών. Πρόκειται για ένα σχολείο που δρα εδώ και τέσσερα χρόνια με την αρωγή ιδιωτών, προκειμένου να μάθουν την ελληνική γλώσσα όσοι ταλαίπωροι μετανάστες καταφθάνουν στη χώρα μας.

Την προηγούμενη Κυριακή είχα μάθημα με ένα τμήμα μεταναστών και τους δίδασκα βασικές προτάσεις επικοινωνίας, με την ελπίδα κάποτε να εξοικειωθούν με τη γλώσσα, ώστε να μπορέσουν να επιβιώσουν στη χώρα μας… Στην προσπάθειά μου αυτή εφηύρα υποθετικούς διαλόγους προκειμένου να εγκλιματίσω όσο το δυνατόν περισσότερο τους μαθητές μου στην ελληνική γλώσσα και πραγματικότητα. Εκεί βρέθηκα μπροστά σε μία έκπληξη!!!

Συνάντησα λοιπόν την εξής πρόταση στο βιβλίο:
Δύο φίλες συζητούν μεταξύ τους και η μία ρωτάει την άλλη: Πώς τα πέρασες με τον Κώστα στην Αίγινα;


Εξηγώ ότι οι απαντήσεις μπορεί να ποικίλουν ανάλογα με το ποιος ρωτάει, με το πώς τα πέρασε τελικά ο ερωτηθέν και μπορεί να είναι μονολεκτικές ή περιφραστικές, κλπ. Στην πορεία αποφασίζω να αναφέρω ένα παράδειγμα για την κάθε περίπτωση.

1η περίπτωση

Ερώτηση:
Πώς τα πέρασες με τον Κώστα στην Αίγινα;

Πιθανές απαντήσεις
:
Καλά, καταπληκτικά, υπέροχα, συμπαθητικά, θαυμάσια, χάλια, βαρετά, κλπ.

Εξηγώ ότι οι απαντήσεις εξαρτώνται από το πώς πραγματικά τα πέρασε η ερωτηθείσα στην Αίγινα. Έτσι μονολεκτικές απαντήσεις του τύπου: Καλά, καταπληκτικά, υπέροχα, συμπαθητικά, θαυμάσια, δείχνουν ακριβώς πώς τα πέρασε η ερωτηθείσα στην Αίγινα και οι διαβαθμίσεις αυτό το σκοπό έχουν, να δηλώσουν με ακρίβεια πώς ήταν το ταξίδι της με τον Κώστα στην Αίγινα.

Η απάντηση καλά απέχει παρασάγγας από την απάντηση υπέροχα! Όπως και η απάντηση χάλια από την απάντηση βαρετά… Επίσης η απάντηση συμπαθητικά από την απάντηση καταπληκτικά έχει διαφορά.

Με αφορμή το σχόλιο ενός μαθητή αναγκάστηκα να δώσω εξηγήσεις και σε άλλες μονολεκτικές απαντήσεις του τύπου: γαμώ εξηγώντας ότι η ερωτηθείσα πράγματι πέρασε υπέροχα, καταπληκτικά, θαυμάσια. Αντίθετα η απάντηση γάματα δείχνει ακριβώς την απογοήτευση της ερωτηθείσας για την προηγηθείσα εκδρομή στην Αίγινα. Από την άλλη η απάντηση γαμάτα δείχνει τον ενθουσιασμό της ερωτηθείσας για την εκδρομή που πραγματοποίησε. (Αξιοσημείωτη είναι η διαφορά του τόνου, στην πρώτη περίπτωση στην προπαραλήγουσα, ενώ στη δεύτερη στην παραλήγουσα, μια τόσο μικρή διαφορά που αλλάζει τελείως το νόημα της λέξης).

2η περίπτωση

Ερώτηση: Πώς τα πέρασες με τον Κώστα στην Αίγινα;

Πιθανές απαντήσεις: Ασ‘ τα να πάνε, εξηγώ ότι το ρήμα εδώ δε λειτουργεί ως συνήθως, είναι μία έκφραση που δηλώνει ότι η ερωτηθείσα δεν τα πέρασε καλά, ίσως περίμενε να τα περάσει καλύτερα. Η απάντηση όμως γάμησέ τα δείχνει την πλήρη απογοήτευσή της ερωτηθείσας, ενώ η απάντηση γάμησέ τον μαλάκα (Κώστας), δείχνει ότι ο «μαλάκας» (Κώστας) φταίει που δεν τα πέρασε καλά η ερωτηθείσα. Από την άλλη η απάντηση καλά... πολύ μαλάκας! (Κώστας), δείχνει ότι η ερωτηθείσα βρέθηκε μπροστά σε μία δυσάρεστη έκπληξη (Κώστας), που τελικά στάθηκε αφορμή να περάσει χάλια στην Αίγινα.

Υπάρχει όμως και η απάντηση: γαμώ τις φάσεις, εδώ το ρήμα δε δηλώνει την ενέργεια του υποκειμένου αλλά την καταπληκτική εντύπωση που έχει η ερωτηθείσα για το ταξίδι που πραγματοποίησε, ενώ η απάντηση γαμώ τις κολωφάσεις δηλώνει ακριβώς το αντίθετο με την απλή πρόσθεση του συνθετικού κωλο-

3η περίπτωση:

Ερώτηση: Πώς τα πέρασες με τον Κώστα στην Αίγινα;


Πιθανές απαντήσεις:

Καλά μιλάμε θεός (ο Κώστας), εδώ η ερωτηθείσα εκφράζει τον ενθουσιασμό της για τον παρτενέρ και λιγότερο για το μέρος, ενώ η απάντηση δεν έχει το θεό του κρύβει την απογοήτευσή της για τον Κώστα και όχι για το μέρος.
Στην περίπτωση της απάντησης: γαμώ τα μέρη εδώ φαίνεται η ερωτηθείσα συνεπαρμένη από το μέρος, μοιάζει να αγνοεί τον Κώστα, ενώ κατ’ ουσίαν μπορεί να μην είναι κι έτσι. Από την άλλη η απάντηση: γαμηθήκαμε στο περπάτημα δείχνει μια σύμπνοια της εν λόγω παρέας, αλλά εν τέλει η εντύπωση του ταξιδιού δεν είναι και η καλύτερη.

Η απάντηση που να στα λέω κρύβει τη διάθεση της ερωτηθείσας να διηγηθεί κάτι απρόσμενο που συνέβη στο ταξίδι, ενώ η απάντηση: που να στα λέω κλάσαμε μαλλί δείχνει με περισσότερη ακρίβεια το αιφνίδιο γεγονός που πρόκειται να περιγράψει η ερωτηθείσα. Και σε αυτήν την περίπτωση το ρήμα δε δείχνει τη λειτουργία του υποκειμένου.

Με εκείνα και με τ' αλλα χτύπησε το κουδούνι κι εγώ εξουθενωμένη σκεφτόμουν πράγματι η ελληνική γλώσσα έχει απέραντες δυνατότητες... Το θέμα είναι τις χρησιμοποιούμε;



27 σχόλια:

NISPELL είπε...

Ό'καίη πώς τα πέρασα Εδώ'μέσα,
Γαμάτα[θεική η Πέννα τής'Παλού],
'Καλά ΄Θεός [η'Παλού].!
!..............:-)

Σουζάνα Xατζηνικολάου είπε...

Χαχαχαχαχα!! Λούσυ!!! Φοβερό!!! Είμαι βέβαιη ότι όλα αυτά έγιναν στ΄ αλήθεια και σε φαντάζομαι όρθια μπροστά στον πίνακα να προσπαθήσεις να εξηγήσεις όλ΄ αυτά τα τρελά με την πρέπουσα σοβαρότητα χωρίς να ξεραθείς στο γέλιο!!! Τέλειοοο!

hackaday είπε...

Κάτι ανάλογο με τα αρχίδια. "Διευθυντής μ' αρχίδια": επαινετικό.
"Αρχίδια διευθυντής": υποτιμητικό.
"Τσίμπα ένα αρχίδι": ορεκτικό (βρώσιμο).
"Φάε ένα αρχίδι": κυρίως πιάτο (βρώσιμο).
Επίσης όλα τα εις -ακας δουλεύουν επί οχταώρου βάσεως π.χ., δασοφύλακας, θηροφύλακας, χωροφύλακας κλπ. Εξαιρείται ο μαλάκας ο οποίος δουλεύει επί εικοσιτετραώρου βάσεως.

Φιλιά Λουσάκι.

gatodiakritikos είπε...

Θα συμφωνήσω με τον hack. Την καλησπέρα στο λουσάκι μου!!! (Οι περιπτώσεις όντως ποικίλλουν).

xaroylita είπε...

Άφησα το πρωί σχολιάκη Λουσάκι μου.. Είμαι σίγουρη.. Μα που πήγε το σχολιάκη μου.. Ποιός το πήρε.. Ποιός..

:(((( Λές να το άφησα αλλού.. Έχω χάσει το μυαλό μου μ'αυτά και μ'αυτά..

Ποιος ξέρει... Συμφωνώ με τους προηγούμενους... Οι περιπτώσεις ποικίλουν και εσύ είσαι άπαιχτη..

Φιλάκι για καλό βράδυ..

~ΕΚAΤΗ~ ...φως και παλι φως η ψυχη που μαχεται... είπε...

καλησπέρα λούση μου!εγώ τώρα τί να πω;γάμα τα!χαχαχαχαχαχαχαχα!φιλάκια πολλά γκυκειά μου!!!

Το χρυσό ΠιΠι είπε...

Λούσυ δεν έχεις το θεό σου!

Λούσυ είπε...

@Nispell:
Μάι φρεντ Καλημέρα!!! Να σαι καλά φιλιά!

@Σουζάνα:
χαχαχαχαχαχα ναι ναι όλα λέχθησαν με το ύφος του εκπαιδευτικού... Φιλιά!

@hackaday:
χαχαχαχαχαχαχαχαχαχααχαχαχαχαχαχαχααχαχαχαχαχαχαχααχα Φοβερό!!!!!

@gatodiakritikos:
Καλημέρα!!! φιλαράκι μου

@xaroylita:
Ναι πράγματι οι περιπτώσεις ποικίλουν χαχαχαχαχαχαχαχα Φιλιά!! καλημέρα!!!

@Εκάτη:
χαχαχαχαχαχαχαχα Καλημέρα ομορφούλα Φιλιά!!!

@Το χρυσό Πιπί:
Μουά; Καλημέρα φιλεναδίτσα Φιλιά!!!

ΣΚΟΡΠΙΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ είπε...

Σήμερα που κυριαρχεί ο αυνανισμός κι έχει ξεχαστεί ο συνουσιασμός, σήμερα αναζητούμε λέξεις του πέους ,που δεν λέγονται σε διαλέξεις του χρέους !!!...χαχαχαχαχαχαχαχαχα....Γειά σου Λούση με την τρέλα , το χιούμορ σου δεν χάνεις , χαμογελαστούς μας κάνεις !...χαχαχαχαχαχαχαχα

molemou είπε...

Εξαιρείται ο μαλάκας ο οποίος δουλεύει επί εικοσιτετραώρου βάσεως ME KALIPSE O hackaday:TIN KALISPERA MOY

Λούσυ είπε...

@σκόρπιες σκέψεις:
Δημητράκη την καλησπέρα μου!!!

@molemou:
Ο μαλάκας ε; Πάντα τη βγάζει καθαρή χαχαχαχαχαχαχαχα

fotini είπε...

χαχαχαχαααααααα όταν σε δω απο κοντά θα σου πω΄μια ιστορία....σχετική βεβαιως!!! χαχαα

Λούσυ είπε...

@Fotini:
Περιμένωωωωωωωω Φιλιά!!!

mistral είπε...

Ανανεωμένη Γραμματική της Ελληνικής Γλώσσας.
1. Τα λήγοντα εις -χώσεως, -μπήξεως, ο αριθμός 3 και τα μεγέθους σημαντικά συντάσσονται μετά συγχωρήσεως.
2. Όλα τα εις -ουτσος, φανερώνουν ανδρεία ή σοφία, π.χ. Ανδρούτσος (ανδρεία) και Πανούτσος (σοφία). Εξαιρούνται το Γιούτσος και π..τσος που σημαίνουν έμπαινε.
3. Τα εις -άνα, είναι ηδονής σημαντικά, π.χ. π..τάνα, φακλάνα, νταρντάνα. Εξαιρούνται τα καμπάνα, ως κρούσεως σημαντικά και το Αλαμάνα ως ιστορικό τοπωνύμιο.
4. Όλα τα εις -αράς, είναι μεγέθους σημαντικά όπως π.χ. π..τσαράς, κοιλαράς, κωλαράς κ.λ.π. Εξαιρείται ο φουκαράς.
5. Όλα τα εις -άκας, δουλεύουν επί 8ώρου βάσεως π.χ. δασοφύλακας, φαροφύλακας κ.λ.π. Εξαιρείται ο μ.λάκας που δουλεύει επί 24ώρου βάσεως.
6. Όλα τα εις -ίδι είναι χρήσεως και εργασίας σημαντικά π.χ. ψαλίδι, κατσαβίδι, κοπίδι κ.λ.π. Εξαιρείται το αρ.ίδι το οποίο εμφανίζεται σε τέσσερεις μορφές.
Α) Ως βρώσεως σημαντικό (φάε ένα αρ.ίδι)
Β) Ως ορεκτικό (τσίμπα ένα αρ.ίδι)
Γ) Ως κλάσεως σημαντικό (κλάσε μου τα αρ.ίδια)
Δ) Ως δηλωτικό ποιότητας. Επαινετικό (Αξιωματικός με αρ.ίδια) ή υποτιμητικό (αρ.ίδια Αξιωματικός)

mistral είπε...

Να σε εχει ο Θεός γερή.
Να μας διασκεδάζεις και να μας "προβληματίζεις".

EL.ZIN είπε...

Ο μεγάλος φιλόσοφος,
της σκέψης,
Λούντβιχ Bιττγκενστάϊν
είχε γράψει πως τα όρια της γλώσσας είναι και τα όρια της γνώσης μας για τον κόσμο!

Άρα και "τα όρια της γνώσης μας"
διακρίνονται από τις λέξεις που χρησιμοποιούμαι
και τον τρόπο,
που... το κάνουμε;

Πάντως εμείς γελάσαμε
...χωρίς όρια!

Λούσυ είπε...

@el.Zin :
Πόσο δίκιο έχει ο εν λόγω φιλόσοφος, την καλησπέρα στα Λιοντάρια μου...

Aνεμος είπε...

η ελληνική γλώσσα έχει απέραντες δυνατότητες... Το θέμα είναι τις χρησιμοποιούμε;

Λούσυ είπε...

Φιλαράκι μου δίκιο έχεις... Να σαι καλά

Aνεμος είπε...

Καλά Χριστούγεννα!!! Τις θερμότερες ευχές μου για υγεία και προσωπική ευτυχία!!!!

molemou είπε...

KALA XRISTOUGENA

Jparalias ή απλά...Γιάννης είπε...

Δυστυχώς η πλούσια ελληνική γλώσσα υφίσταται βιασμό κατ'εξακολούθηση και πραγματικά τρομάζω στη σκέψη της περαιτέρω αλλοίωσής της!!

fotini είπε...

mistral εγραψες κ συ!!!

* χθες πήγα στο μάρκετ και αγόρασα ένα ΚΕΦΑΛΙ τυρί
* ο παππους ο Νεκτάριος ήταν μεγάλο ΚΕΦΑΛΙ στα μαθηματικά
* η φίλη μου η Κατερίνα έχει μεγάλο κεφάλι σε σχέση με το σώμα της
* ααα η θεία η Μαριγώ μου έκανε ένα ΚΕΦΑΛΙ "να" απο την πολυλογια της
* η ΚΕΦΑΛΗ της οικογενειας ειναι ο πατερας
* πιάσε ένα ΚΕΦΑΛΙ σκόρδο για το φαγητό!

ξερω ξερω ότι ξέχασα κ κάτι ακόμα ..τα άλλα τα αφήνω στις "γνωσεις" του καθενός!

Mikros Alitis είπε...

χαχαχα (!!!!) Είσαι και ΓΑΜΩ....μπράβο, με έκανες και γέλασα πρωινιάτικα... Καλό, καταπληκτικό υπέροχο, συμπαθητικο, θαυμάσιο,

Λούσυ είπε...

@Fotini:
Φωτεινούλα ήπια πολύ κι έκανα κεφάλι χαχαχααχαχαχα Να σαι καλά!

@Mikros Alitis: Να σαι καλά φιλαράκι καλώς όρισες στα μέρη μου...

MOLEMOU είπε...

LOUSI OLA KALA TI EGINE?

hackaday είπε...

Γεια σου Λουσάκι... Χαθήκαμε βρε ψυχή... καλά να περνάς. Φιλιά.